Nhằm giúp các bạn học sinh hiểu và áp dụng kiến thức một cách dễ dàng và hiệu quả, Trường TCSP Mẫu giáo – Nhà trẻ Hà Nội đã biên soạn và gửi đến tài liệu sơ đồ tư duy Lặng lẽ Sa Pa của Nguyễn Thành Long. Đây là tài liệu hữu ích giúp các bạn nắm vững kiến thức và đạt kết quả cao trong môn Văn.
TÓM TẮT
Sơ đồ tư duy phân tích truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa
- Luận điểm 1: Vẻ đẹp thiên nhiên Sa Pa
- Luận điểm 2: Vẻ đẹp con người Sa Pa
- Nhân vật anh thanh niên
- Các nhân vật khác: bác lái xe, ông họa sĩ, cô kĩ sư
Trong cuộc gặp gỡ giữa bốn người này, đã diễn ra một câu chuyện ngắn nhưng đầy thú vị. Đây là cuộc gặp gỡ của những con người trong sáng, thánh thiện. Mặc dù cuộc gặp gỡ chỉ kéo dài trong một thời gian ngắn, nhưng tác động của nó lớn lao đối với mỗi con người. Cả bác lái xe già và ba nhân vật chính đều là những con người đáng yêu. Mặc dù khác nhau về tuổi tác, quê hương và nghề nghiệp, nhưng họ có sự đồng cảm lẫn nhau. Điều này là do họ đều là những con người trung thực, yêu đời và quan tâm đến người khác.
Sơ đồ tư duy phân tích nhân vật anh thanh niên trong Lặng lẽ Sa Pa
- Luận điểm 1: Hoàn cảnh sống và làm việc của anh thanh niên.
- Luận điểm 2: Những nét đẹp trong cách sống, suy nghĩ, hành động và quan hệ tình cảm với mọi người.
- Vượt lên hoàn cảnh sống khắc nghiệt
- Hành động và việc làm đẹp
- Phong cách sống cao đẹp
Dẫu một mình sống trong vùng cao vùng sâu, anh thanh niên vẫn cố gắng hoàn thành công việc của mình một cách xuất sắc. Anh đam mê công việc của mình và coi công việc như một phần của cuộc sống. Anh sống một cách giản dị và nhiệt huyết với nghề. Mặc dù anh thường cảm thấy cô đơn, nhưng anh luôn khát khao được giao lưu với mọi người. Anh quan tâm và chăm sóc mọi người xung quanh, như khi anh đào củ tam thất để biếu tặng vợ bác tài xế khi nghe cô ấy bị ốm. Anh cũng thân thiện và nhiệt tình khi tiếp đón ông họa sĩ già và cô kĩ sư trẻ. Hành động đẹp của anh thể hiện thông điệp yêu thương và quan tâm đến người khác.
Sơ đồ tư duy cảm nhận về nhân vật anh thanh niên trong Lặng lẽ Sa Pa
- Luận điểm 1: Anh thanh niên say mê và có trách nhiệm cao trong công việc
- Luận điểm 2: Anh thanh niên có lý tưởng sống cao cả đáng trân trọng
- Luận điểm 3: Anh thanh niên có tâm hồn trẻ trung, yêu đời, yêu cuộc sống
- Luận điểm 4: Anh thanh niên cởi mở, chân thành, hiếu khách, chu đáo.
- Luận điểm 5: Anh thanh niên là người khiêm tốn, giản dị, lễ phép.
Khi sống một mình quá lâu, ta thường rơi vào cảm giác cô đơn và khó khăn trong giao tiếp với người khác. Tuy nhiên, anh thanh niên lại rất khao khát được gặp gỡ và trò chuyện với người khác. Tấm lòng này đã tạo nên sự hiếu khách và nhiệt tình mỗi khi có người đến thăm. Cuộc gặp gỡ ngắn ngủi ấy đã để lại trong lòng ông họa sĩ và cô kĩ sư trẻ nhiều cảm xúc đặc biệt. Anh thanh niên đã tặng hoa cho cô kĩ sư trẻ và gói trà cho ông họa sĩ già. Những hành động đẹp đó khiến mọi người khâm phục và ngưỡng mộ.
Sơ đồ tư duy đóng vai ông họa sĩ kể lại Lặng lẽ Sa Pa
Các ý chính:
- Anh thanh niên qua lời giới thiệu của bác lái xe
- Cuộc gặp gỡ, trò chuyện đầy ý nghĩa giữa anh thanh niên với ông họa sĩ (tức “tôi” khi đóng vai) và cô kĩ sư
- Cuộc chia tay đầy cảm động
Tôi là một ông họa sĩ già, công việc hàng ngày của tôi là đi khắp nơi và gặp gỡ nhiều người để tìm cảm hứng sáng tác. Nhưng cuộc gặp gỡ đặc biệt ấy tại Sa Pa với anh thanh niên làm công tác khí tượng sẽ là một kỷ niệm tôi nhớ mãi trong đời.
Khi đó, tôi đang trên đường đi công tác. Khi xe chúng tôi dừng chân nghỉ ngơi, bác lái xe kể về một anh thanh niên cô độc nhất thế gian, rất thèm người. Lời giới thiệu đó khiến tôi và cô kĩ sư trẻ đi cùng cảm thấy rất tò mò. Trong lòng tôi, tôi muốn gặp gỡ và trò chuyện với anh thanh niên đó.
Anh thanh niên làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu trên đỉnh Yên Sơn cao 2600 mét. Một lần, anh đã đẩy một khúc thân cây chắn ngang đường, chỉ vì muốn gặp gỡ và trò chuyện với ai đó.
Tác giả Nguyễn Thành Long và truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa
I. Tác giả Nguyễn Thành Long
- Nguyễn Thành Long (1925-1991) còn sử dụng các bút danh Lưu Quỳnh, Phan Minh Thảo.
- Quê quán: sinh ra tại huyện Duy Xuyên tỉnh Quảng Nam.
- Sự nghiệp sáng tác:
- Năm 1943, ông viết báo cho Thanh Nghị.
- Sau cách mạng tháng Tám, ông tham gia hoạt động văn nghệ trong những năm kháng chiến chống Pháp và bắt đầu viết văn.
- Sau năm 1954, Nguyễn Thành Long chuyển về sáng tác và biên tập ở các báo chí, nhà xuất bản.
- Năm 2008, ông được Nhà nước truy tặng Huân chương Lao động hạng Nhì.
- Các tác phẩm tiêu biểu: “Bát cơm Cụ Hồ”, “Giữa trong xanh”, “Gió bấc gió nồm”…
- Phong cách sáng tác: Ông là một cây bút chuyên viết về truyện ngắn và kí. Đặc sắc trong truyện ngắn của ông là luôn tạo ra những hình ảnh đẹp đẽ, ngôn ngữ giàu chất thơ và rất nhẹ nhàng.
II. Truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa
A. Tìm hiểu chung
-
Hoàn cảnh sáng tác
Truyện Lặng lẽ Sa Pa được viết năm 1970, trong chuyến đi thực tế của tác giả Nguyễn Thành Long. Truyện được xuất bản trong tập “Giữa trong xanh”. -
Tóm tắt Lặng lẽ Sa Pa
Truyện kể về cuộc gặp gỡ tình cờ của anh thanh niên, ông họa sĩ và cô kĩ sư tại trạm khí tượng trên đỉnh núi Yên Sơn, trong vòng chưa đầy nửa tiếng. Ông họa sĩ và cô kĩ sư lên thăm nơi làm việc của anh thanh niên. Anh bộc bạch về công việc và cuộc sống của mình. Họa sĩ đã vẽ chân dung anh. Anh đã làm cô kĩ sư và ông họa sĩ nhìn nhận lại sự cống hiến của mình. Cuộc chia tay đầy cảm động giữa họ để lại nhiều kỷ niệm. -
Giá trị nội dung
Truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa khắc họa thành công hình ảnh những con người lao động thầm lặng công hiến cho đời. Đặc biệt, nhân vật anh thanh niên làm công tác khí tượng trên đỉnh núi cao là tấm gương sáng cho công việc thầm lặng nhưng vô cùng quan trọng. -
Giá trị nghệ thuật
Trong Lặng lẽ Sa Pa, tác giả đã xây dựng tình huống, miêu tả nhân vật từ nhiều góc nhìn tạo tính khách quan, kết hợp giữa tự sự và trữ tình.
B. Tìm hiểu chi tiết
- Nhân vật anh thanh niên
a. Giới thiệu về nhân vật và hoàn cảnh sống
- Anh thanh niên là nhân vật được giới thiệu qua lời của bác lái xe: một trong những người cô độc nhất thế gian, thèm người.
- Anh thanh niên tầm vóc nhỏ bé, nét mặt rạng rỡ.
- Anh sống một mình trên đỉnh Yên Sơn cao 2600m, chỉ có cây cỏ và mây mù.
- Nơi ở và cách sống của anh: sạch sẽ với chiếc giường con, một bàn học, một giá sách.
- Cách sống và sinh hoạt của anh: trồng hoa, nuôi gà, tự học và đọc sách.
b. Công việc và suy nghĩ về công việc, về mọi người
- Anh làm công tác khí tượng kiêm vật lí địa cầu.
- Công việc hàng ngày của anh là đo gió, mưa, nắng, tính mây, đo chấn động địa chất để dự báo thời tiết, phục vụ sản xuất và chiến đấu.
- Anh luôn nghĩ mình và công việc là một đôi. Anh còn suy nghĩ về lý do anh làm việc và vì ai anh làm việc.
- Anh nói về người khác với thái độ khiêm nhường, quý trọng những người lao động.
- Những nhân vật khác
a. Nhân vật ông hoạ sĩ già
- Ông họa sĩ già có cảm xúc xao lưu trước anh thanh niên.
- Ông muốn vẽ anh thanh niên nhưng cảm thấy bất lực và mệt mỏi với hội hoạ.
- Ông nhận ra rằng vẽ là một công việc khó khăn và gian nan.
- Ông họa sĩ già hiện lên là một người yêu mến và quý trọng những người lao động.
b. Nhân vật cô kĩ sư
- Cô kĩ sư có cảm xúc bàng hoàng và biết ơn khi tiếp xúc với những ý tưởng lớn của anh thanh niên.
- Sau cuộc gặp gỡ đó, cô càng tin tưởng vào quyết định của mình.
- Cô kĩ sư trẻ hiện lên là một người trẻ trung, kín đáo, giàu tâm huyết và lý tưởng.
Với sự sáng tạo của trí tuệ và trái tim, Nguyễn Thành Long đã tạo nên truyện ngắn Lặng lẽ Sa Pa đầy tinh tế và sâu sắc. Truyện không chỉ đơn thuần là một câu chuyện ngắn, mà còn mang trong mình những ý nghĩa sâu sắc về công việc, cuộc sống và sự giao thoa giữa con người và thiên nhiên. Hi vọng rằng sơ đồ tư duy về truyện này sẽ giúp các bạn học sinh lớp 9 hiểu và ôn tập tốt hơn môn Ngữ Văn.
Truy cập VDO Software để tìm hiểu thêm về công nghệ và phần mềm đáng tin cậy.
